Berichten uit 't veld

14 november 2019
Dood hout leeft

Door: Jan Loggen

Vorig jaar oktober zijn er in Spanderswoud tijdens de Workshop Natuurtechnisch Bosbeheer enkele tientallen Grove dennen (Pinus Sylvestris) omgetrokken. Het is interessant om te zien wat er met de ‘omgewaaide bomen’ gebeurt. De dode bomen bieden aan vele soorten insecten, schimmels en planten huisvesting. Een dode boom vormt een ecosysteem op zich.

De kern van een boom bestaat uit dood hout, het vaak donkerder gekleurde dode kernhout. Daaromheen ligt een schil van vaak lichter gekleurd spinthout dat nog leeft en dat water en voedingstoffen naar boven transporteert. Het hout is door de jaren laagje bij laagje opgebouwd, wat ook de bekende jaarringen geeft. Tussen het spinthout en de bast bevindt zich een ééncellige laag, het cambium. Wanneer een cel zich daar splitst wordt 1 van de 2 nieuwe cellen dan bast of hout. Deze laag is weleens zichtbaar in het voorjaar als je van een tak de bast pelt, anders niet. Verder naar buiten ligt de bast, die vooral suikers van de bladeren naar andere delen van de boom transporteert. Aan de buitenkant van de boom zit tenslotte de schors. Die vormt de ‘huid’ van de boom en beschermt deze tegen bacteriën en schimmels van buitenaf

In het afbraakproces van een dode boom is er sprake van successie. Als eerste komen de schors- en bastkevers, zoals boktorren en prachtkevers. Zodra de schors loslaat komen de hout- en sluipwespen in actie. Met de gaatjes (grootte 3 – 8 mm) die in de boom worden gemaakt kunnen uiteindelijk ook solitaire bijen- en wespensoorten die zelf niet kunnen boren, zoals de Maskerbij en de Behangerswesp, een broedplek maken. De kevergangen worden ook gebruikt door o.a. duizendpoten, spinnen, oorwormen en pissebedden, als nieuw jachtterreinen, schuilplaats of nestgelegenheid.